هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟
سیستم هیدرولیک چیست؟
هیدرولیک (Hydraulic) علمی است که بر پایه فشار مایعات بنا شده و با استفاده از اجزای مکانیکی و مایعات تحت فشار برای تولید، کنترل و انتقال قدرت استفاده میشود. در سیستمهای هیدرولیکی اصولا روغن، مایعی است که به عنوان جزء اصلی کاربرد دارد.
پنوماتیک چیست؟
پنوماتیک از گذشته تاکنون نقش مهمی در صنعت داشته است. کلمه پنوماتیک (Pneumatic) که گاها بین مهندسین مکانیک به نیوماتیک نیز معروف است، به معنی استفاده از هوا میباشد. به این صورت که در این شاخه از صنعت، برای تولید، انتقال و کنترل انرژی از هوای فشرده استفاده میشود. از پنوماتیک در اکثر صنایع مثل صنایع غذایی، صنایع دارویی، صنایع چوب و حتی صنایع نفت و گاز و پتروشیمی برای اتوماتیک شدن سیستمها و کنترل ابزار دقیق استفاده میشود.
اجزای سیستم هیدرولیک
سیستم هیدرولیک از 6 جز اصلی تشکیل شده، که در این قسمت به صورت کلی به آنها میپردازیم:
پمپ (Pump)
پمپ جریان روغن را به وجود میآورد. در واقع پمپ نیروی مکانیکی را به توان هیدرولیکی تبدیل میکند.
سیلندر (Cylinder)
سیلندر یک نوع عملگر هیدرولیکی است و برای انجام کار از جریان روغن استفاده میکند. به این صورت که برای انجام کار، توان هیدرولیکی را به نیروی مکانیکی تبدیل میکند.
شیر یک طرفه (Check Valve)
شیرهای یک طرفه یکی از پرکاربردترین شیرهای صنعت هیدرولیک هستند. این شیرها یک ساچمه دارند که وقتی روغن جریان دارند باز شده و زمانی که جریان روغن متوقف میشود بسته میشود. در واقع از شیرهای یک طرفه برای حبس کردن روغن در سیلندر بین کورسهای آن و جلوگیری از برگشت روغن به مخزن در طول کورس استفاده میشود.
مخزن (Tank)
برای نگهداری و انباشتن روغن از مخزن استفاده میشود. مخزن یک سوراخ هوا دارد و بر اساس اثر ثقل (Gravity Flow) و فشار جو کار میکند. هنگامی که پمپ نیاز به روغن بیشتر دارد، روغن مورد نیاز، از مخزن وارد پمپ میشود و روغن اضافی و بازگشتی، به داخل مخزن هیدرولیک انتقال مییابد.
شیر کنترل (Control Valve)
دسته بعدی شیرهای پرکاربرد در سیستم هیدرولیک، شیرهای کنترلی هستند. شیر کنترل مسیر روغن را مشخص میکند. این شیر در وضعیتهای مختلف، مسیر جریان روغن را تغییر میدهد. مثلا در یک وضعیت شیر، حرکت روغن از پمپ به پایین سیلندر باعث بالا رفتن پیستون شده یا در وضعیت دیگر، ورود روغن به قسمت بالای سیلندر باعث پایین رفتن پیستون و خالی شدن روغن از قسمت پایینی سیلندر میشود.
شیر فشار شکن (Relief Valve)
شیر فشار شکن از سیستم در برابر فشارهای قوی محافظت میکند. اگر فشار مورد نیاز برای انجام کاری (مثلا بلند کردن یک وزنه) بیش از حد باشد، این شیر باز شده و با تخلیه روغن در مخزن، فشار را کاهش میدهد. هم چنین در مواقعی که مسیری برای جریان روغن وجود نداشته باشد، روغن توسط این شیر به مخزن باز میگردد.